سوره رعد
(سوره رعد سیزدهمین سوره از قرآن کریم است و دارای 43 آیه و مدنی می باشد. رعد به معنای غرش آسمان است و از آیه سیزدهم گرفته شده است. این سوره درباره توحید و قدرت خداوند، حقانیت قرآن و نبوت پیامبر اسلام، رستاخیز و وصف بهشت و جهنم سخن می‌گوید.)
به نام خداوند بخشنده و مهربان.
- الف، لام، میم، راء. اينها آيات اين كتاب (آسمانى) است، و آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده حقّ است، ولى بيشتر مردم ايمان نمى آورند.
قدرت خداوند
- خداوند كسى است كه آسمانها را بدون ستونهايى كه آنها را ببينيد برپاکرد. آن گاه بر عرش تسلط يافت و خورشيد و ماه را آرام گردانيد؛ هر كدام براى مدتى معين به سير خود ادامه مى دهند. خداوند در كار آفرينش تدبير، و آيات خود را به روشنى بيان مى كند، اميد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين حاصل كنيد.
- و او كسى است كه زمين را گسترش داد و در آن، كوه ها و رودها قرار داد. و از هر گونه ميوه اى در آن، جُفت جُفت قرار داد. روز را به شب مى پوشاند. بی شک در اين (امور) براى مردمى كه تفكر مى كنند نشانه هايى وجود دارد.
- و در زمين قطعه هایى گوناگون در كنار يكديگر است. و باغ هايى از انگور و كشتزارها و درختان خرما (كه بعضى از آنها) چند تا از يك ريشه روييده و (بعضى) چنين نيستند (و همه) با يك آب، آبیاری می گردد، و (با اين وصف،) ما محصول بعضى از آنها را بر بعضى ديگر برترى مى دهيم. بى گمان، در اين امور براى مردمى كه عقل خود را به كار مى گيرند نشانه هايى (از قدرت خدا) است.
- و اگر تعجب مى كنى، تعجب آور گفتار آنهاست كه مى گويند: «آيا هنگامى كه ما خاك شديم، (بار ديگر زنده مى شويم و) به خلقت جديدى بازمى گرديم ؟!» آنها كسانى هستند كه به پروردگارشان كافر شده اند؛ و آنها غل و زنجير در گردنشان است؛ و آنها اهل دوزخند، و جاودانه در آن خواهند ماند.
- آنها پيش از رحمت و نيكى، به شتاب از تو عذاب و بدى مى خواهند در حالى كه پيش از آنها عذاب ها بوده است. بی شک، پروردگارت نسبت به مردم با همه ستمشان داراى آمرزش است. و به يقين پروردگارت سخت كيفر است.
- (وقتى که این آیه نازل گردید، پیامبر دست خود را بر روى سینه خود نهاد و فرمود من منذرم سپس با دست اشاره به شانه على نمود و فرمود یا على تو هادى مى باشى که به وسیله تو این امت راهنمائى مى شود)كافران مى گويند: چرا بر او معجزه اى از پروردگارش نازل نشده است؟ تو فقط هشدار دهنده اى، و براى هر قومى هدایت گری است.
بهانه گیری و توطئه مخالفان پیامبر
- (شان نزول آیه های هشت تا سیزده اربد بن قیس و عامر بن طفیل است، عامر پیامبر را به صحبت گرفته بود و به اربد اشاره داشت که از پشت سر بر پیامبر حمله کند، آنگاه صاعقه ی آمد و اربد را نابود کرد و عامر هم بعد از مدتی به بیماری طاعون مبتلا شد و از بین رفت.) خدا مى داند كه هر ماده اى چه بار دارد، و آنچه را كه رحم ها مى كاهند يا مى افزايند نيز مى داند، و هر چيزى نزد او به اندازه است.
- (خداوند) داناى نهان و آشكار، و بزرگ و بلندمرتبه است.
- (براى او) يكسان است كه از شما كسى سخن را به پنهانی بگويد و یا آن را آشكارا بگويد و كسى كه خود را به شب مخفى كند و كسى كه در روز آشكارا حركت كند.
- براى انسان فرشتگانى است كه پى درپى او را از پيش رو و از پشت سر از فرمان خداوند حفاظت مى كنند. بی شک خداوند حال قومى را تغيير نمى دهد تا آنكه آنها (خود) حال خود را تغيير دهند. و هرگاه خداوند براى قومى آسيبى بخواهد پس هيچ برگشتى براى آن نيست و در برابر او هيچ دوست و حمايت كننده اى براى آنها نيست.
- او كسى است كه برق را، براى ترس و اميد به شما نشان می دهد، و ابرهاى گران بار را ایجاد می کند.
- و رعد، به ستايش او، و فرشتگان از ترسش، تسبيح مى گويند. و رعد و برق ها را مى فرستد، و با آن هركس را بخواهد مورد اصابت قرار مى دهد، در حالى كه آنها درباره خدا مجادله مى كنند؛ و او مجازاتى شديد دارد.
- دعوت حق مخصوص خداوند است. و معبودهايى را كه به جاى خداوند مى خوانند هيچ جوابى به آنها نمى دهند، مگر مانند كسى كه دو دستش را به سوى آب دراز و باز كرده كه آب به دهانش برسد، اما نمى رسد. و دعوت كافران جز در گمراهى نيست.
- هر کسی که در آسمان ها و زمين است، با سايه هايشان، صبح و شام، خواه و ناخواه فقط براى خدا سجده مى كنند.
- (اى پيامبر) بگو: “چه كسى پروردگار آسمان ها و زمين است؟ بگو: خدا بگو: “پس آيا غير از او سرپرستانى گرفته ايد كه براى خودشان مالك هيچ سود و زيانى نيستند؟! «بگو:» آيا نابينا و بينا مساويند؟! يا آيا تاريكى ها و نور برابرند؟! يا همتايانى براى خدا قرار دادند كه مانند آفرينش او آفريده اند، و(اين دو) آفرينش بر آنها مشتبه شده است؟ «بگو:» خدا آفريننده هر چيزى است؛ و او است آن يگانه قهار”.
مثال حق و باطل مثال آب و کف
- خداوند از آسمان آبى فرستاد؛ و از هر درّه اى به اندازۀ آن، سيلابى جارى شد؛ سپس سيل بر روى خود كفى حمل كرد. و از آنچه (در كوره ها،) براى به دست آوردن زينت آلات يا وسايل زندگى، آتش روى آن روشن مى كنند نيز كفهايى مانند آن به وجود مى آيد. خداوند، حق و باطل را چنين مثل مى زند. امّا كفها کنار می رود، ولى آنچه به مردم سود مى رساند (آب يا فلز خالص) در زمين مى ماند؛ خداوند اين چنين مثال مى زند.
- كسانى كه دعوت پروردگارشان را اجابت كرده اند نيكوترين پاداش را دارند. كسانى كه دعوت او را اجابت نكرده اند اگر همۀ آنچه در زمين است و مانند آن را با آن داشته باشند، (در قيامت) آن را براى رهايى خود از عذاب خواهند داد. اينها حسابى سخت خواهند داشت و جايگاهشان جهنّم است و چه بد جایگاهی است.
- (این آیة درباره حمزه عموى پیامبر و ابوجهل نازل گردیده است. روزی حمزه برای شکار رفت و ابوجهل از موقعیت استفاده کرده بر پیامبر حمله کرد و حضرت را زخمی نمود، وقتی حمزه مطلع شد شدید ناراحت شد و ابوجهل را تنبیه کرد و خدمت پیامبر رسید، پیامبر از حمزه خواست اسلام را بپذیرد و شهادتین را به زبان جاری کند، حمزه چنین کرد و مسلمانان بسیار خوشحال شدند.)پس آيا كسى كه مى داند آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده حق است، مانند كسى است كه کور است؟ تنها خردمندان متذكّر مى شوند.
صفات و پاداش خردمندان
- همان کسانی كه به عهد خدا وفا مى كنند و پيمانشان را نمى شكنند.
- و کسانی كه پيوندهايى را كه خدا دستور به برقرارى آن داده، برقرار ميدارند؛ و از پروردگارشان مى ترسند؛ و از بدى حساب (روز قيامت) می ترسند.
- و کسانی كه براى طلب خشنودى پروردگارشان صبر پيشه ساختند، نماز برپاداشتند، از آنچه به آنها عطا كرديم، در نهان و آشكار انفاق كردند، و بدى را با نيكى دفع مى كنند، پايان نيك سراى ديگر، از آن آنهاست.
- بهشت هاى جاويدى كه هریک از آنها، پدران، همسران و فرزندان شان که صالح و شایسته باشند در آن وارد مى شوند، و فرشتگان از هر درى بر آنها وارد می گردند،
- (و مى گويند) سلام بر شما به پاداش اينكه صبر كرديد پس چه خوب است عاقبت اين سراى!
- کسانی كه عهد الهى را پس از محكم كردن مى شكنند، و پيوندهايى را كه خدا دستور به برقرارى آن داده قطع مى كنند، و در روى زمين فساد مى نمايند، لعنت و بدى (و مجازات) سراى آخرت برای آنهاست.
- خداوند روزى را براى هر كسی بخواهد زیاد يا کم مى گرداند، و آنها به زندگى دنيا شاد شده اند، و زندگى دنيا در برابر آخرت بسیار ناچیز است.
- كافران مى گويند: چرا معجزه اى (غير قرآن) از سوى پروردگارش بر او نازل نشده؟ بگو: مسلماً خدا هر كسی را بخواهد (پس از اتمام حجت) گمراه مى كند و هر كسی را كه به سوى او بازگردد، هدايت مى کند.
- همان کسانی كه ايمان آورده اند و دل هايشان با ياد خدا آرام مى گيرد آگاه باشيد كه دل ها فقط با ياد خداوند آرامش مى يابد.
- كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند، دارای پاكيزه ترين(زندگى)، و بازگشت نیکو است.
- (این آیه درباره صلح حدیبیه نازل شده که کفار قریش به نوشتن بسم الله الرحمن الرحیم و نوشتن این جمله که این صلح نامه ایست که با آن محمد رسول خدا صلی الله علیه و آله صلح کرده است، مخالفت کردند و آنگاه پیامبر فرمود ما کوتاه میاییم و بنویسید هر چه میل آنها است نوشته شود سپس این آیه نازل گردید./ همچنین روایت شده که این آیه درباره کفار قریش نازل شده موقعى که رسول خدا صلی الله علیه و آله گفته بود، «اسجدوا للرّحمن» آنها گفتند: رحمن چه کسى است؟) به این صورت تو را در ميان اُمتى فرستاديم كه پيش از آن، اُمت هاى(ديگرى)سپرى شدند، تا آنچه را به سوى تو وحى نموده ايم بر آنها بخوانى، در حالى كه آنها به(خداى)رحمان كفر مى ورزند؛ بگو:”او پروردگار من است؛ هيچ معبودى جز او نيست؛ تنها بر او توكّل كرده ام؛ و بازگشت من فقط به سوى اوست”.
- و اگر قرآنى بود كه به وسيلۀ آن كوه ها به حركت در می آمدند، يا زمين پاره پاره مى گشت، يا به وسيلۀ آن با مردگان سخن گفته مى شد (باز هم آنها، ايمان نمى آورند). بلكه كارها همه به دست خداست. آيا كسانى كه ايمان آورده اند(از ايمان آوردن كافران)نااميد نشده اند،(و نمى دانند)كه اگر(برفرض )خدا بخواهد مسلماً همه مردم را هدايت مى كند؟! و كسانى كه كفر ورزيده اند، همواره به سزاى آنچه كرده اند مصيبتى كوبنده بر آنان وارد مى شود يا نزديك خانه هایشان فرود مى آيد، تا اينكه وعدۀ خدا برسد. بى شک، خداوند از وعدۀ خود تخلّف نمى كند.
- و بدون شک، پيامبرانى هم كه پيش از تو بودند مورد تمسخر قرار گرفتند؛ پس به آنها كه كفر ورزيدند مهلت دادم، سپس آنها را مواخذه کردم پس مواخذه من چگونه بود؟
- (آیه براى آن عده افرادى نازل شده که جلو راه‌ها مى نشستند و مردم را از رفتن نزد رسول خدا بازمی‌داشتند.) پس آيا آن (خدايى) كه بر هركس و عملكرد او نظارت دارد، (با بُت يكى است ؟) آنها براى خدا شريكانى قرار داده اند بگو: آنها را نام ببريد. آيا خدا را از شريكانى در زمين خبر مى دهيد كه او نمى شناسد؟ يا سخنى سطحى و بيهوده مى گوييد؟ بلکه در نظر كافران مكرشان زينت يافته و از راه خدا بازداشته شده اند، و هر كه را خدا گمراه كند هيچ هدایت گری نخواهد داشت.
- براى آنها در زندگی دنيا، عذابى است؛ و عذاب آخرت سخت تر است؛ و در برابر (عذاب) خدا، هيچ كس نمى تواند آنها را نگه دارد.
- توصيف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده، (اين است كه) نهرهاى آب از زير درختانش جارى، ميوه و سایه آن هميشگى است. اين سرانجام كسانى است كه پرهيزگارى پيشه كردند. سرانجام كافران، آتش است.
- و كسانى كه كتاب آسمانى به آنها عطا كرديم از آنچه بر تو نازل شده است، خوشحالند. و برخى از گروه ها (ىِ اهل كتاب) بخشى از آن را منكرند، بگو: من فرمان يافته ام كه خداى يكتا را بپرستم و شريكى براى او قرار ندهم، تنها به سوى او دعوت مى كنم و بازگشتم فقط به سوى اوست.
- ما اين گونه قرآن را قانونى به زبان عرب نازل كرديم، اگر با وجود اين دانشى كه به سوى تو آمده، هوسهاى آنها را پيروى كنى، در قبال خدا دوست و نگهدارى نخواهى داشت.
- (مخالفان به رسول خدا به خاطر ازدواج زیاد اشکال می گرفت و مى گفتند اگر او پیامبر است، سرگرمى نبوت او وى را از ازدواج زیاد مانع مى گردید. سپس این آیه نازل گردید) و همانا ما پيامبرانى را پيش از تو فرستاديم، و براى آنها همسران و فرزندانى قرار داديم. هيچ پيامبرى نمى تواند جز به اذن خدا معجزه اى بياورد. براى هر زمانى كتابى است.
- خدا هرچه را بخواهد محو يا اثبات مى كند، و اصل نوشته ها فقط نزد اوست.
- و اگر بخشی از عذاب ها را كه به منكران وعده مى دهيم به تو نشان دهيم (مى بينى كه بسيار سخت و دردناك است) يا اگر تو را (پيش از فرا رسيدن آن عذاب ها) قبض روح كنيم (در قيامت عذابشان را خواهى ديد؛ در هر صورت) تنها وظيفۀ تو ابلاغ (وحى) است و حسابرسى، فقط بر عهده ماست.
- و آيا اطلاع نيافته اند كه ما پیوسته به سراغ زمين مى آييم و از اطرافش کم می کنیم؟(باگرفتن جان انسان ها) خدا حكم مى كند، و هيچ بازدارنده اى براى حكمش نيست، و او در حسابرسى سريع است.
- بى شک، كسانى هم كه پيش از آنها بودند مكر كردند، ولى همۀ تدبيرها از آن خداوند است. آنچه را كه هركسى به دست مى آورد مى داند و كافران به زودى خواهند دانست كه سراى آخرت از آن كيست.
- کافران مى گويند: تو فرستادۀ (خدا) نيستى بگو: كافى است كه خدا و آن كس كه علم كتاب نزد اوست، ميان من و شما شاهد باشد.