محمد جواد برهانی استاد دانشگاه، پژوهشگر و نویسنده در گفتگوی ویژه با خبرگزاری شفقنا افغانستان، درباره چرایی این جنایات و راهکارهای پیشگیری از تکرار آن اظهار داشت: کشتار هزاره ها و شیعیان در کویته، ارمغان نفوذ و گسترش تفکر تکفیری وهابیت است. هزاره ها خدمات شایسته ای برای پاکستان انجام داده اند. دولت پاکستان، قدرت حفاظت از جان شهروندان هزاره ی خود را دارد. آزادی مذهبی، حق هزاره هاست.

ارمغان وهابیت؛ خشونت و کشتار هزاره ها

محمد جواد برهانی درباره علت اصلی قتل عام و کشتار هزاره ها در پاکستان گفت: شیعه و سنی حداقل بیش از یک قرن در پاکستان باهم زندگی برادرانه و مسالمت آمیز داشتند. اهل سنت پاکستان، محبان اهل بیت(ع) اند و در ایام محرم، همراه با اهل تشیع برای امام حسین(ع) نواسه پیامبر (ص) عزاداری می کردند. تنش و مشکل وقتی پیدا شد که تفکر تکفیری وهابیت در این کشور تبلیغ و ترویج شد. تفکر وهابیت مانند یک غده سرطانی در منطقه پدید آمد و آتش نفاق و نزاع های فرقه ای را در میان شیعه و سنی شعله ور ساخت. متأسفانه، هزاره ها در این نزاع ها بیشتری ضربه و آسیب دیده اند. هزاره ها چه در پاکستان و چه در افغانستان هدف نسل کشی ها و قتل عام‌های وحشیانه تفکر تکفیری وهابیت قرار گرفته اند. قرائت خشونت آمیز وهابیت از اسلام باعث شده که نه تنها در منطقه، بلکه در سراسر جهان نفرت، خشونت و نا امنی ها گسترش پیدا کند.

هزاره های پاکستان؛ اقلیت مضاعف، مشکلات مضاعف

به باور این پژوهشگر، پاکستان از اکثریت اهل سنت و اقلیت شیعه و هزاره ها تشکیل شده است. در این میان، هزاره ها در این کشور، اقلیت مضاعف و آسیب پذیرند، زیرا هم از نظر قومی، هم از نظر مذهبی و هم از نظر زبانی در اقلیت قرار گرفته اند. این تمایزات سبب شده که چهره متفاوت هزاره از دور پیدا و هویدا باشد و در نتیجه، هیچ وقت قابل استتار و خودسانسوری نیست، و این مسئله، بر مشکلات و ابعاد آسیب پذیری این قوم افزوده است.

هزاره ها، آوارگان عصر عبدالرحمان

وی درباره پیشینه تاریخی هزاره های پاکستان چنین توضیح داد و گفت: قتل عام و نسل کشی هزاره ها در پاکستان، یک مساله نوپدید است. البته مساله افغانستان و پاکستان از جهات مختلف سیاسی، قومی و مذهبی باهمدیگر گره خورده است. هزاره های پاکستان، همان هزاره های ساکن در افغانستان هستند که در حدود صد سال قبل در زمان عبدالرحمان آواره شده و سرزمین آبایی شان غصب شده و طبق گزارش متقن ترین اسناد تاریخی بیش از شصت درصد این مردم یا کشته و یا آواره گشتند. تعدادی از آوارگان مردم هزاره در پاکستان و تعدادی هم در ایران ساکن گردیدند. هزاره ها در افغانستان، به صورت هدفمند سالهاست که نسل کشی می شود و البته در پاکستان به خصوص در دو شهر کویته و مچ که هر دو در ایالت بلوچستان واقع شده، در حدود دو دهه است که این مردم مکرر در مکرر هدف نسل کشی قرار گرفته اند.

خدمات شایسته هزاره ها و بی توجهی دولت پاکستان

برهانی در ادامه افزود: مردم هزاره خدمات گسترده و ماندگاری برای پاکستان  انجام داده اند؛ رشادت های این مردم پاکستان را بارها در جنگ علیه هند نجات داده است. هزاره های پاکستان دارای شخصیت های برجسته نظامی چون زنده یاد جنرال موسی خان هزاره و چهره های علمی متعددی می باشند که با پشتکار و زحمات خود به صورت مکرر برای کشور پاکستان افتخار آفریده اند. به همین خاطر، حکومت وقت آن کشور، سند معروفی را به یاد گار گذاشت که این مردم در هر زمانی که وارد خاک پاکستان گردند و قصد اقامت در این کشور را داشته باشند، باید «شناختی کارت» داده و با احترام برخورد شود. بنابراین، این مردم شایسته ی تکریم و احترام است. اما متاسفانه در این اواخر، به صورت مکرر مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته اند و ازین رو، هر از چند گاهی از سوی تکفیری های وهابی بسیار بی رحمانه و ضد بشری هدف خشونت و نسل کشی قرار می گیرند و مظلومانه به شهادت می رسند.

پاکستان و مسؤولیت حفاظت از شهروندان هزاره

این پژوهشگر تأکید کرد که دولت پاکستان وظیفه دارد تا از شهروندان کشور خود در برابر خشونت ها و کشتارها حفاظت و حمایت کند. دولت، نیروهای امنیتی، استخباراتی و ارتش قدرتمند در اختیار دارد، لذا توان جلوگیری از نسل کشی هزاره ها را دارد. بنابراین، دولت پاکستان باید به وظیفه قانونی خود عمل و از شهروندان خود محافظت کند. اکنون تقاضای مردم هزاره نیز همین مسئله است که جرمشان چیست و چرا کشته می شوند، چرا دولت از آنها در برابر جنایات و خشونت های ضدبشری تروریست ها حفاظت و حمایت نمی کند.

چند سال پیش که هزاره ها در پاکستان هدف حملات پی در پی تروریست ها قرار گرفته بودند، دولت این کشور، ارتش را وارد میدان کرد، توانست جلو هزاره کشی را در کویته بگیرد که پس از آن، مردم هزاره در طی حدود سه سال اخیر، زندگی آرامی داشتند. اما حال، بار دیگر هزاره کشی در بلوچستان شروع شده است که فقط ارتش و نیروهای امنیتی پاکستان قادر به به مقابله و مهار آن می باشد.

حکومت پاکستان و لزوم مقابله با تفکر وهابیت

این نویسنده در خصوص راهکار دیگری جهت پیشگیری از تکرار چنین جنایاتی گفت: در قدم دوم، دولت پاکستان باید تلاش کند که جلو افراط گرایی، گسترش اندیشه تکفیری وهابیت را بگیرد و عرصه را بر آنها تنگ کند، تا نفرت و خشونت بیش از این، تداوم و گسترش پیدا نکند. نمی توان این واقعیت را پنهان کرد که دین اسلام که دین رحمت، مهربانی، تعامل نیک، اخلاق حسنه و مشوق زندگی مسالمت آمیز است، امروزه با عملکرد پیروان تکفیری وهابیت در جهان به عنوان یک دین خشن معرفی و تبدیل شده است.

تداوم تحصن و تظاهرات تا تحقق خواسته ها

به باور وی، راه اندازی تظاهرات سراسری و مسالمت آمیز راهکار  و ابزار فشار دیگریست تا دولت را در انجام مسؤولیت خود قانع و تابع سازد و قطعا تداوم تحصن و تظاهرات در راستای عملی شدن خواسته های مردم هزاره بسیار مؤثر و سودمند واقع خواهد شد.

آزادی مذهبی، حق هزاره ها و شیعیان

برهانی در پایان گفت: مذهب هزاره ها و شیعیان مشکلی ندارد که به خود سانسوری مذهبی روی آورند. هزاره ها و شیعیان همیشه طرفدار زندگی مسالمت آمیز هستند؛ سالها در تقیه زندگی کرده اند و از حق آزادی مذهبی در برخی مقاطع زمانی محروم بوده اند. اکنون که عصر تقیه گذشته، شیعیان به صورت مسالمت آمیز، مناسک دینی خود را انجام می دهند و آموزه های مذهبی خود را به نسل بعدی منتقل می کنند، بدون اینکه با کسی در تضاد و تقابل باشند.