سوره انبیاء

(سوره انبیاء بیست و یکمین سوره از قرآن کریم و دارای 112 آیه و مکی می باشد. این سوره در حدود سال دوازدهم بعثت نازل شده است. چون در این سوره داستان شانزده پیامبر از مجموع بیست و شش پیامبری که نامشان در قرآن آمده است، آورده شده، لذا نام آن انبیاء گذاشته شده است. هدف اساسی سوره توحید، نبوت و معاد است.)

جزء هفدهم

به نام خداوند بخشنده و مهربان.

1. هنگام حساب مردم(قیامت) نزديك شده در حالی که آنها در غفلت و روگردانند.
2. هيچ پند تازه اى از پروردگارشان نيامد، مگر اينكه همراه با بازي و شوخی آن را شنيدند،
3. دلهايشان مشغول است، و ستمگران آهسته (باهمدیگر) حرف مى زنند كه آيا اين(پیامبر) جز بشرى مثل شماست؟ آيا در حالیکه به چشم خود مى بينيد، باز هم دنبال جادو مى رويد؟
4. فرمود: پروردگارم همۀ سخنها را در آسمانها و زمين مى داند و او شنوا و آگاه است.
5. بلكه (مشرکان) گفتند: (قرآن) خوابهاى آشفته است. (پیامبر) به او (خدا)، نسبت دروغ داده بلكه او شاعر است؛ بنا بر اين بايد براى ما معجزه اى بياورد همان گونه كه پيامبران پيشين با معجزات فرستاده شدند.
6. پيش از آنها(مشرکان مکه) مردم شهری را كه هلاك كرديم ايمان نياورده بودند آيا اينها ايمان مى آورند؟
7. (ای پیامبر ما) پيش از تو نیز، مردانى كه به سوى آنها وحى مى كرديم، فرستاديم. پس اگر نمى دانيد، از آگاهان(اهل کتاب) بپرسيد.
8. ما پيامبران را اين گونه قرار نداديم كه غذا نخورند و براى هميشه زنده بمانند.
9. ما سرانجام به وعده هاى خود به آنها وفا كرديم و آنها را با هر كه خواستيم نجات داديم و اسراف كنندگان را نابود ساختيم.
10. براى شما كتابى فرستاديم كه در آن وسيلۀ بيدارى شماست آيا تعقل نمی کنيد؟!
11. چه شهرهايى را كه به خاطر ظلم اهل آن، نابود کردیم و مردم ديگرى را جايگزين آنها كرديم.
12. و همين كه عذاب ما را احساس كردند، از آن سرزمين فرار کردند.
13. (به آنها گفته شد) فرار نكنيد؛ به زندگى خوش و به خانه هاى خود برگرديد، تا شايد شما مورد سؤال قرار گيريد.
14. گفتند: واى بر ما كه ما واقعا ستمکار بوديم!
15. و هم چنان سخنانش همین بود تا آنكه همه را درو كرده و خاموش ساختيم.
16. ما آسمان و زمين و آنچه در آنهاست را بازيچه خلق نكرديم.
17. و اگر مى خواستيم كارى بيهوده انجام دهيم، آن را از ناحيۀ خود انجام مى داديم؛
18. بلكه ما حق را بر سر باطل مى كوبيم تا آن را در هم شكند و يكباره نابود کند، پس واى بر شما از اين توصيفى كه مى كنيد!
19. آنچه در آسمانها و زمين است از خداوند است و آنهايى كه در پيشگاه او میباشند، هيچ گاه از عبادتش كبر نمى ورزند و هرگز خسته نمى شوند.
20. آنها صبح و شام مشغول تسبيح پروردگارند و سستى نمى كنند.
21. آيا آنها خدايانى از زمين برگزيده اند كه (می توانند مردگان را) زنده کنند؟!
22. اگر در آسمان و زمين خدايانى غير از اللّه وجود داشت، (زمین و آسمان) هر دو فاسد مى شدند؛ پس منزه است پروردگار عرش از آنچه توصيف او مى کنند.
23. خداوند از آنچه انجام مى دهد بازخواست نمى شود؛ ولى آنها بازخواست مى شوند.
24. آيا آنها غير از پروردگار براى خود خدايانى برگزيده اند؟ بگو: دليل خود را بياوريد. اين سخن آنهايى است كه با من هستند و سخن آنهاى كه قبل از من بوده اند؛ بلكه بسيارى از آنها(مشرکان) حق را نمى دانند و از حق روی گردانند.
25. ‌ما پیش از تو هیچ پیامبرى را نفرستادیم، مگر آنکه به او وحى مى‌کردیم که هیچ خدایی جز من نیست، پس تنها مرا عبادت کنید.
26. (مشرکان) گفتند: خداوند براى خود فرزند انتخاب كرده است، منزه است او؛ بلكه آنها(فرشتگان) بندگان گرامى خدايند.
27. آنها در سخن گفتن از خداوند سبقت نمى گيرند و به دستور او كار مى كنند.
28. (خداوند) آینده و گذشته آنها را می‌داند، و جز براى کسى که خدا بپسندد شفاعت نمى‌کنند و آنها(فرشتگان) از ترس خدا نگرانند.
29. هر كسی از آنها(فرشتگان) ادعاى خدايى كند، پاداش او را جهنّم قرار مى دهيم و به همين ترتيب ستمكاران را پاداش خواهيم داد.
30. آيا كافران نديدند كه آسمانها و زمين به هم پيوسته بودند؟! آنگاه ما آنها را باز كرديم. ما هر چيزى را از آب زنده کرديم. آيا ايمان نمى آورند؟!
31. ما در زمين كوه هاى استوار پديد آورديم تا زمين آنها را نلرزاند، و در آن راه هايى فراخ و گشاده قرار داديم تا به مقصد برسند.
32. ما آسمان را سقفى محفوظ قرار داديم، ولى آنها (مشرکان ازمطالعۀ) نشانه هاى آن روى گردانند.
33. او خدايى است كه شب و روز و خورشيد و ماه را آفريد و هر كدام در مدارى در حركتند.
34. (کفار انتظار مرگ پیامبر را می کشیدند، آنگاه این آیه نازل شد که همه روزی می میرند) پیش از تو ما براى هيچ يك از انسانها زندگى دايمى قرار نداده ايم آيا اگر تو بميرى، آنها زندگى دایمی خواهند يافت؟
35. همگى طعم مرگ را خواهند چشيد. ما شما را به وسيلۀ بدى و خوبى امتحان مى كنيم و به سوى ما باز خواهيد گشت.
36. (ابوجهل، پیامبر را دید و از روى ریشخند به ابوسفیان گفت: پیامبر طائفه عبدمناف مى آید. ابوسفیان از روى خشم گفت: اگر عبدمناف داراى پیامبرى باشند، چه عیبى دارد. رسول خدا ص به ابوجهل فرمود: تو از این کار دست بر نخواهى داشت تا این که چیزى که باید بر سر تو آید، نازل شود و به ابوسفیان فرمود: سخنان تو که به ابوجهل گفتی از روى غیرت قبیله اى بود، سپس این آیه نازل شد)و هرگاه كافران تو را مى بينند، كارى جز ریشخند كردن ندارند (و می گويند): آيا اين همان كس است كه خدايانتان را (به بدى) ياد مى كند؟ در حالى كه آنها خود ياد خداى رحمان را منكرند.
37. انسان از عجله آفریده شده و به زودى آيات خود را به شما نشان مى دهيم؛ بنا بر اين عجله نكنيد.
38. مى گويند: اگر راست مى گوييد، پس كى اين وعده (قیامت) خواهد رسید؟
39. اگر كافران مى دانستند زمانى را كه نه مى توانند آتش را از چهره و پشت خود دور کنند و نه يارى مى شوند (در آمدن قيامت این قدر عجله نمى كردند).
40. ولى بدانند كه(قیامت و عذاب) ناگهان به سراغ آنها خواهد آمد؛ به طورى كه مبهوت مى شوند پس نه توان دفع آن را دارند و نه به آنها مهلت داده می شوند.
41. ‌یقینا، پیامبرانى پیش از تو (نیز) ریشخندی شدند؛ پس عذابى را كه همواره ریشخند مى كردند، ریشخند كنندگان را فرا گرفت.
42. بگو: چه كسى شما را شب و روز از (عذاب) خداى رحمان حفظ مى كند؟ (اما باز) آنها از ياد پروردگارشان روى گردانند.
43. آيا آنها خدايانى دارند كه مى توانند از آنها محافظت كنند در حالى خدایان آنها قادر نيستند از خود دفاع كنند و نه از جانب ما يارى مى شوند.
44. ما به اينها و پدرانشان نعمت داديم تا اينكه عمر طولانى پيدا كردند. آيا مشاهده نمى كنند كه ما داريم از اطراف زمين مى كاهيم؟ آيا آنها (كافران قريش بازهم) پيروزند؟!
45. بگو: من فقط از طريق وحى به شما هشدار مى دهم و لى افراد كر وقتی هشدار (هم) داده شوند، دعوت حق را نمى شنوند.
46. و اگر اندكى از عذاب پروردگارت به آنها برسد، خواهند گفت: اى واى بر ما كه به یقین ما ستمكار بوديم!
47. ‌ما در روز قیامت، ترازوهاى عدالت را مى‌گذاریم، و به هیچ کس ذره ی ظلم نمی شود. و اگر اعمال به اندازۀ یک دانه خردل هم باشد، آن را حاضر مى كنيم. كافى است ما حسابگر مردم باشيم.
48. بدون شک ما به موسى و هارون، فرقان و نور و تذكّرى براى متقین عطا كرديم،
49. ‌همان کسانى که از پروردگارشان در پنهانى مى‌ترسند، در حالی که نگران قیامت اند.
50. و اين قرآن كتاب پربركتى است كه ما نازل كرديم آيا شما آن را انكار مى كنيد؟!

داستان بت شکنی ابراهیم

51. ما از پیش وسيلۀ رشد را به ابراهيم داديم؛ و از (شايستگى) او آگاه بوديم.
52. زمانی كه (ابراهیم) به پدرش و قوم خود گفت: اين مجسمه ها چيست كه به عبادت آنها مشغول هستيد؟
53. گفتند: ما پدران خود را ديديم كه اينها را عبادت مى كنند.
54. ‌گفت: بدون شک، شما و پدرانتان در گمراهى آشکارى بوده اید.
55. گفتند: آيا حق را براى ما آورده اى يا شوخى مى كنى ؟!
56. گفت: پروردگار شما خداى آسمانها و زمين است؛ همان كه آنها را آفريده و من بر اين حقیقت شاهد هستم.
57. به خدا قسم كه در غيبت شما نقشه اى براى نابودى بتهايتان مى كشم.
58. (ابراهیم) ، به جز بت بزرگ، همۀ بتها را قطعه قطعه كرد؛ شايد (مردم) به سراغ آن (بت بزرگ) بيايند.
59. ‌گفتند: چه کسى با خدایانمان این کار را کرده است؟ بدون شک، او از ستمگران است.
60. گفتند: شنيده ايم كه جوانى به نام ابراهيم، از آنها (به بدی) یاد می کرد.
61. گفتند: او را جلو چشم مردم بیاورید؛ شايد شهادت دهند.
62. ‌گفتند: اى ابراهیم، آیا تو این کار را با خدایان ما انجام داده اى؟
63. (ابراهیم) گفت: شاید همین بزرگِ آنها این کار را انجام داده باشد. بنابراین اگر مى‌توانند سخن بگویند، از خودشان ( بتها) بپرسید!
64. به ضمير خويش مراجعه كردند و گفتند: به راستى شما ستمگريد.
65. آنگاه سرهایشان را به زير انداختند و گفتند: تو مى دانى كه اينها نمی توانند سخن بگویند.
66. (ابراهیم) گفت: آيا غير از پروردگار، خدايانى را عبادت مى كنيد كه هیچ سود و زیانی به شما نمی رسانند؟!
67. ‌اُف بر شما و بر آنچه که به جاى خدا مى‌پرستید. آیا عقلتان را به کار نمى اندازید؟
68. گفتند: اگر مى خواهيد كارى انجام دهيد، ابراهيم را بسوزانيد و خدايان خود را يارى كنيد،
69. گفتيم: اى آتش، بر ابراهيم سرد و سلامت باش.
70. آنها قصد نيرنگ به او را داشتند ما هم آنها را زيانكارترين مردم قرار داديم.
71. ‌ما ابراهیم و لوط را به سوى آن سرزمین (شامات) که در آن براى جهانیان برکت نهادیم نجات دادیم.
72. ما به ابراهيم، اسحاق و سپس يعقوب را بخشيديم و همۀ آنها را بندگان صالح قرار داديم.
73. و همه را پيشوايانى ساختيم كه به امر ما هدايت مى كردند و انجام دادن كارهاى نيك و برپاى داشتن نماز و دادن زكات را به آنها وحى كرديم و همه فقط ما را عبادت می کردند.
74. و به لوط، حكمت و دانش داديم و او را از آن شهرى كه كارهاى زشت مرتكب مى شدند، نجات داديم. بدون شک آنها قومى بد و فاسق بودند.
75. و لوط را در رحمت خود جاى داديم؛ زيرا كه او از شایستگان بود.
76. و نوح را ياد كن كه پيش از این پیامبران ما را ندا داد و ما به او پاسخ داديم در نتيجه او و خانواده اش را از گرفتارى بزرگ نجات داديم.
77. ما نوح را در برابر مردمى كه آيات ما را تكذيب مى كردند يارى کرديم؛ زيرا كه آنها گروهى بدكار بودند در نتيجه همگى آنها را غرق كرديم.
78. و یاد کن داستان داود و سليمان را هنگامى كه در كار زراعتى كه گوسفندان مردم شبانه در آن مى چريدند قضاوت كردند و ما شاهد حكم صادرۀ آنها بوديم.
79. پس ما شيوه ى داورى را به سليمان فهمانديم و به هر يك حكم و دانش بخشیديم. ما، كوه ها و پرندگان را با داود مسخر كرديم كه با او تسبيح مى گفتند. و ما انجام دهنده ى اين كار بوديم.
80. ما به داود صنعت زره سازى یاد داديم تا در جنگها از شما محافظت کند، آيا شكر آن به جا مى آوريد؟
81. ما به سليمان قدرت در اختيار گرفتن باد و طوفان را داديم كه به فرمانش به سوى سرزمينى (شامات) كه پربركت كرده بوديم حركت مى كرد. ما به همه چيز آگاهى داريم.
82. ما از میان شيطانها (جن) گروهى را رام سلیمان كرديم كه برايش در درياها غواصى مى كردند و نيز كارهايى غير از اين انجام مى دادند. ما نگهبانشان بوديم.
83. به ياد بیاور داستان ايّوب را زمانى كه خداى خويش را مى خواند: پروردگارا! گرفتاريها به من روى آورده و تو مهربان ترين مهربانان هستى.
84. دعايش را مستجاب كرديم و گرفتاريش را برطرف ساختيم و خانواده اش را به او برگردانده و همانند هايشان(فرزندان شان که در آن گرفتاری مرده بودند دوباره زنده کردیم) تا رحمتى از جانب ما و يادآورى براى عبادت كنندگان باشد.
85. اسماعيل، ادريس و ذا الكفل، همگى از صابران بودند.
86. ما آنها را مشمول رحمت خود كرديم؛ زيرا آنها از صالحان بودند.
87. به ياد بیاور زمانى را كه يونس (ذوالنون) خشمگين از بين مردم خود بيرون رفت و گمان كرد كه ما بر او سخت نخواهيم گرفت. او در تاريكيها ندا داد كه خدايى جز تو نيست؛ منزّهى تو. من از ستمكاران بوده ام.
88. ما دعايش را قبول كرديم و او را از غم و اندوه نجات داديم. و ما به همين طريق اهل ايمان را نجات مى بخشيم.
89. و به ياد بیاور زمانى را كه زكريّا پروردگارش را ندا کرد، پروردگارا، مرا تنها نگذار، هرچند كه تو خود از همۀ وارثان بهترى.
90. ما دعايش را قبول كرديم و يحيى را به او بخشیدیم. و همسرش را براى او اصلاح نموديم. آنها در انجام كارهاى خير سرعت عمل داشتند و با اميد و ترس ما را مى خواندند. آنها همواره در پيشگاه ما فروتن و خاشع بودند.
91. ‌و (به یاد بیاور) مریم را که دامانِ خود را پاك نگه داشت، بنابراین ما از روح خود در او دمیدیم. ما او و پسرش را نشانه‌اى براى جهانیان قرار دادیم.
92. بدون شک، اين امت شما، امتى يگانه است، و من پروردگار شمايم پس مرا عبادت كنيد.
93. ولى آنها امر (دين) خود را در ميان خود قطعه قطعه كردند (و فرقه فرقه شدند). همۀ آنها به سوى ما باز مى گردند.
94. بنابراین هر مومنی که کارهاى شایسته انجام دهد، هیچ‌گونه ناسپاسى براى تلاش او نخواهد بود. بدون شک ما کارهایش را می نویسیم.
95. اهالی شهرى را كه هلاك كرده ايم محال است دوباره زنده شوند و برگردند.
96. تا زمانى كه راه بر يأجوج و مأجوج باز گردد و آنها از هر تپه اى با سرعت پائین شوند.
97. و آن وعدۀ حق(قیامت) نزديك گردد و چشمان آنهاى كه كافر بودند خيره و باز ماند و فرياد بزنند: واى بر ما كه از اين وضع غافل بوديم؛ بلكه ما ستمکار بوديم.
98. (به کافران گفته شود) بدون شک، شما و آنچه را که غیر از خدا مى پرستيد، هيزم جهنّميد و به آن وارد خواهيد شد.
99. اگر اينها (بتها) خدا بودند، هرگز وارد جهنّم نمى شدند؛ ولى همگى آنها براى هميشه در جهنّم مى مانند.
100. آنها در جهنم ناله می زنند و در آنجا هيچ نمى شنوند.
101. (عدّه‌اى از پيامبر پرسيدند: اگر قرآن جايگاه عابد و معبودِ غير خدا را آتش دوزخ قرار داده است، پس حال عيسى‌ و مريم كه ناخواسته معبود ديگران واقع شده‌اند چگونه است؟ آنگاه این آیه نازل شد.) البته آنهاى كه از قبل به آنها وعدۀ نيك داده ايم، از جهنّم دورند.
102. آنها صداى آتش جهنم را نمى شنوند و هر چه اشتها داشته باشند، براى هميشه در اختيارشان هست.
103. و آن حشت بزرگ آنها را غمگين نمى كند. فرشتگان الهى به استقبال آنها مى آيند و مى گويند: اين، همان روزى است كه به شما وعده داده مى شد.
104. روزى كه آسمان را، مانند در هم پيچيدن طومار، می پیچیم، همان گونه كه نخستين بار آفريده ها را آفريديم، دوباره آنان را باز مى گردانيم. اين وعده اى است كه انجامش بر عهدۀ ماست. و ما حتما آن را انجام خواهيم داد.
105. بدون شک، در كتاب زبور بعد از تورات، نوشتيم كه وارث زمين، بندگان صالح من خواهند شد.
106. بدون شک، در اين (سخن) براى خداپرستان پيام روشنى است.
107. (ای پیامبر) ما تو را فقط براى رحمت جهانيان فرستاديم.
108. بگو: بدون شک، به من وحى می شود كه خداى شما خدايى یگانه است، پس آيا شما مسلمان مى شويد؟
109. پس اگر روى بر گرداندند، بگو: من به شما به صورت يكسان خبر دادم، و نمى دانم عذابی را که به شما وعده داده اند، نزديك است يا دور؟
110. خداوند سخن آشکار و نهان (آنچه را که کتمان می کنید) هر دو را می داند.
111. من نمى دانم؛ شايد (تأخير عذاب) براى آزمايش شما باشد (تا) براى مدّتى (زنده بمانید و از نعمت الهی) بهره مند شويد.
112. (پیامبر) گفت: اى پروردگار من، به حق داورى كن. پروردگار ما بخشايندۀ است و به رغم آنچه توصیف می کنید، همه از او يارى مى خواهند.